TURGUT REİS (DRAGUT) DÖRT YIL KÜREĞE MAHKÜM, BİR OSMANLI REİS'İ
TURGUT REİS
1485 yılında, bugün Bodrum Turgut Reis olarak bilinen bölgenin Karatoprak köyünde dünyaya gelen Turgut Reis'in mızrak ve ok kullanmadaki kabiliyeti bölgedeki Osmanlı askerleri tarafından 12 yaşındayken farkedilmiş ve orduya alınmıştır. Tez zamanda iyi bir denizci ve topçu olarak kendini yetiştirmiş ve 1517 tarihinde bağlı olduğu birlikle ilk seferi olan, Memluk Sultanlığı seferine katılmıştır. Kahire'de Sinan Paşa emrindeki donanmaya katılarak, topçulukta ve denizcilikte gösterdiği başarı ile bir Gulet'in başına geçmiş, bu Gulet ile düzenlediği başarılı seferlerin ardından kendi hafif Kadırgasını alarak Kaptanlığa başlamıştır. Bu dönemde Doğu Akdeniz bölgesine, özellikle Venedik topraklarına ve ticaret hatlarına seferler düzenlemiştir, 1520 tarihinde Barbaros Hayreddin'in donanmasına katılarak, Hayreddin paşa ile dostluğunu ilerletmiş, ve rütbesini yükseltmiştir.
Sicilya'nın Capo Passaro kalesini 1526 yılında ele geçiren Turgut Reis, Sicilya ve Venedik devletlerinin korsanlık yaptığı 1526-1533 döneminde, Barbaros Hayreddin ile birlikte Adriyatik kıyılarına baskınlar düzenlemiş, Girit'te bulunan Kandiye'yi ele geçirmiştir. Sonrasında Preveze deniz savaşında, Osmanlı donanmasının merkezındeki 30 Kadırganın komutanlığını yaparak, Papa'ya bağlı Kalyon gemilerinden, Giambattista Dovizi komutasında olanı esir almıştır. Savaş sonrasında venedik topraklarına yaptığı baskınlar ile ün kazanmıştır.
Kanuni Sultan Süleyman 1539 tarihinde Kızıldenizdeki donanmanın başına Sinan Paşa'yı geçirince, boşalan Cebre Valiliğine Turgut Reis geçirilmiştir. Valilik yaptığı bu dönemde, Sicilya, İspanya ve İtalya kıyılarında bazı kentlere saldırmıs, Gozo, Palasca ve Capraia'yı yağmalamıştır.
Donanmasını bakım için Batı Korsika kıyılarına yanaştıran Turgut Reis, Ceneviz'li komutanlar Giannettino Doria, Giorgio Doria ve Gentile Virginio Orsini tarafından esir alınmıştır, 4 yıl boyunca Cenova gemilerinde Forsa ( küreğe mahküm) olarak çalışan Turgut Reis'i kurtarmak için Cenova'ya fidye teklifinde bulunan Barbaros Hayreddin bu tekliften sonuç alamayınca, 1544 yılında kışladığı Toulon'dan dönerken güçlü donanmasıyla Cenova önüne yerleşerek Turgut Reis için Andrea Doria ile pazarlık etmiştir, 3500 düka altın karşılığında serbest kalan Turgut Reis, çok geçmeden toparlanıp, Sicilya ve Korsika bölgelerindeki Cenova kuvvetlerine saldırılar düzenlemiştir, bu saldırılardan meşhur Malta Şovalyeleri de payını almıştır.
1546 yılında Barbaros Hayreddin Paşa'nın ölümünden sonra donanmanın başına geçen Turgut Reis, 1547 yılında 23 parça Kadırgadan oluşan bir donanma ile Malta'ya saldırır, sonrasında Sicilya ve Korsika'ya seferler düzenler, 1548 yılında Sicilya Beylerbeyi olarak görevlendirilen Turgut Reis, aynı yıl Napoli'ye saldırmış ve bu dönemde Malta idaresi altında olan Trablus'un savunma gücünü çoğaltmak için toplanmış olan 70 bin düka altına el koymuştur. 1550 yılında Tunus kıyılarını ele geçirdikten sonra Sardinya ve İspanya kıyılarına saldırmıştır. 1551 yılında İstanbul'a gelerek Padişah'ın huzuruna çıkan Turgut Reis, 112 Kadırga ve 12 bin Yeniçeri Askeri eşliğinde Adriyatik denizinde bulunan Venedik topraklarına saldırır, hemen ardından Malta Adasına çıkarma yaparak, Birgu ve Senglea kalelerini kuşatmış fakat kalelerin çok iyi korunduğunu görünce geri çekilmiştir, buradan eli boş dönen Turgut Reis, aynı yıl Ağustos ayında, 1530 yılından 1551 tarihine kadar Malta hakimiyetinde olan Trablus şehrini ele geçirmiştir.
Hizmetlerinden dolayı Kanuni Sultan Süleyman tarafından Sancak Beyliği ünvanını alan Turgut Reis, 1552 yılında yapılan ittifak sonucu Osmanlı donanmasının başında İtalya'ya gönderilmiştir, burada Sinan Paşa komutasındaki diğer donanma ile birleşip, Papalık ve Napoli hakimiyeti altındaki toprakları yağmalamıştır, Turgut Reis, bu saldırıyı durdurmak için harekete geçen, Andrea Doria komutasındaki Cenova donanması ile 5 Ağustos 1552 yılında yapılan Ponza Deniz Muharebesini kazanmıştır. Bu zaferden sonra Akdeniz Beylerbeyi ünvanını alan Turgut reis, İtalya, Korsika ve Sicilya adalarına seferler düzenlemiş ve o zamanlar Osmanlı müttefiki olan Fransız devleti adına topraklar kazanmıştır. 1554 yılı kış ayını Sakız Adasında geçiren Turgut Reis, buradan Adriyatik kıyılarına geçerek Regusa Cumhuriyeti topraklarına saldırmıştır. 1556 yılında Trablus Paşa'sı seçilen Turgut Reis ilk iş olarak buradaki savunmayı güçlendirmiş, 1558 yılında Piyale Paşa komutasındaki donanma ile birleşerek Cerbe Adasını ele geçirmiştir. 1559 yılında İtalyanların Cezayir'e yaptığı saldırıyı geri püskürten Turgut Reis, Trablus'ta çıkan yerli ayaklanmasını bastırmış ve Trablusu ele geçirmeye çalışan İspanya kralı II Felipe'nin çabasını, Cerbe deniz savaşını kazanarak boşa çıkarmıştır.
1565 yılında Kanuni Sultan Süleyman, Malta kuşatmasında Piyale Paşa komutasındaki donanmaya katılmasını isteyince, mayıs ayında 1600 askeri ile birlikte Malta'ya çıkar, St. Elmo kalesi kuşatmasında kaleden atılan bir topla ağır yaralanan Turgut Reis, bir hafta sonra hayatını kaybetmiştir. Bu kusatma başarısızlıkla sonuçlanırken, Cenazesi Kılıç Ali Reis tarafından Trablusa götürülmüş ve orada toprağa verilmiştir.
Kendisine takılan Dragut lakabı, Hiristiyan topraklarına yaptığı saldırıların etkisini ejderha'ya (dragon) benzeten Güney Avrupalılar tarafından takılmıştır. Batılı kaynaklarda kendisinden, Dragut Rais olarak bahsedilmektedir.
Doğduğu beldeye Turgut reis adı verilip aynı beldenin sahil kısmına, bir kadırga önünde kılıcıyla ufku gösteren bir anıtı dikilmiştir.
1485 yılında, bugün Bodrum Turgut Reis olarak bilinen bölgenin Karatoprak köyünde dünyaya gelen Turgut Reis'in mızrak ve ok kullanmadaki kabiliyeti bölgedeki Osmanlı askerleri tarafından 12 yaşındayken farkedilmiş ve orduya alınmıştır. Tez zamanda iyi bir denizci ve topçu olarak kendini yetiştirmiş ve 1517 tarihinde bağlı olduğu birlikle ilk seferi olan, Memluk Sultanlığı seferine katılmıştır. Kahire'de Sinan Paşa emrindeki donanmaya katılarak, topçulukta ve denizcilikte gösterdiği başarı ile bir Gulet'in başına geçmiş, bu Gulet ile düzenlediği başarılı seferlerin ardından kendi hafif Kadırgasını alarak Kaptanlığa başlamıştır. Bu dönemde Doğu Akdeniz bölgesine, özellikle Venedik topraklarına ve ticaret hatlarına seferler düzenlemiştir, 1520 tarihinde Barbaros Hayreddin'in donanmasına katılarak, Hayreddin paşa ile dostluğunu ilerletmiş, ve rütbesini yükseltmiştir.
Sicilya'nın Capo Passaro kalesini 1526 yılında ele geçiren Turgut Reis, Sicilya ve Venedik devletlerinin korsanlık yaptığı 1526-1533 döneminde, Barbaros Hayreddin ile birlikte Adriyatik kıyılarına baskınlar düzenlemiş, Girit'te bulunan Kandiye'yi ele geçirmiştir. Sonrasında Preveze deniz savaşında, Osmanlı donanmasının merkezındeki 30 Kadırganın komutanlığını yaparak, Papa'ya bağlı Kalyon gemilerinden, Giambattista Dovizi komutasında olanı esir almıştır. Savaş sonrasında venedik topraklarına yaptığı baskınlar ile ün kazanmıştır.
Kanuni Sultan Süleyman 1539 tarihinde Kızıldenizdeki donanmanın başına Sinan Paşa'yı geçirince, boşalan Cebre Valiliğine Turgut Reis geçirilmiştir. Valilik yaptığı bu dönemde, Sicilya, İspanya ve İtalya kıyılarında bazı kentlere saldırmıs, Gozo, Palasca ve Capraia'yı yağmalamıştır.
Donanmasını bakım için Batı Korsika kıyılarına yanaştıran Turgut Reis, Ceneviz'li komutanlar Giannettino Doria, Giorgio Doria ve Gentile Virginio Orsini tarafından esir alınmıştır, 4 yıl boyunca Cenova gemilerinde Forsa ( küreğe mahküm) olarak çalışan Turgut Reis'i kurtarmak için Cenova'ya fidye teklifinde bulunan Barbaros Hayreddin bu tekliften sonuç alamayınca, 1544 yılında kışladığı Toulon'dan dönerken güçlü donanmasıyla Cenova önüne yerleşerek Turgut Reis için Andrea Doria ile pazarlık etmiştir, 3500 düka altın karşılığında serbest kalan Turgut Reis, çok geçmeden toparlanıp, Sicilya ve Korsika bölgelerindeki Cenova kuvvetlerine saldırılar düzenlemiştir, bu saldırılardan meşhur Malta Şovalyeleri de payını almıştır.
1546 yılında Barbaros Hayreddin Paşa'nın ölümünden sonra donanmanın başına geçen Turgut Reis, 1547 yılında 23 parça Kadırgadan oluşan bir donanma ile Malta'ya saldırır, sonrasında Sicilya ve Korsika'ya seferler düzenler, 1548 yılında Sicilya Beylerbeyi olarak görevlendirilen Turgut Reis, aynı yıl Napoli'ye saldırmış ve bu dönemde Malta idaresi altında olan Trablus'un savunma gücünü çoğaltmak için toplanmış olan 70 bin düka altına el koymuştur. 1550 yılında Tunus kıyılarını ele geçirdikten sonra Sardinya ve İspanya kıyılarına saldırmıştır. 1551 yılında İstanbul'a gelerek Padişah'ın huzuruna çıkan Turgut Reis, 112 Kadırga ve 12 bin Yeniçeri Askeri eşliğinde Adriyatik denizinde bulunan Venedik topraklarına saldırır, hemen ardından Malta Adasına çıkarma yaparak, Birgu ve Senglea kalelerini kuşatmış fakat kalelerin çok iyi korunduğunu görünce geri çekilmiştir, buradan eli boş dönen Turgut Reis, aynı yıl Ağustos ayında, 1530 yılından 1551 tarihine kadar Malta hakimiyetinde olan Trablus şehrini ele geçirmiştir.
Hizmetlerinden dolayı Kanuni Sultan Süleyman tarafından Sancak Beyliği ünvanını alan Turgut Reis, 1552 yılında yapılan ittifak sonucu Osmanlı donanmasının başında İtalya'ya gönderilmiştir, burada Sinan Paşa komutasındaki diğer donanma ile birleşip, Papalık ve Napoli hakimiyeti altındaki toprakları yağmalamıştır, Turgut Reis, bu saldırıyı durdurmak için harekete geçen, Andrea Doria komutasındaki Cenova donanması ile 5 Ağustos 1552 yılında yapılan Ponza Deniz Muharebesini kazanmıştır. Bu zaferden sonra Akdeniz Beylerbeyi ünvanını alan Turgut reis, İtalya, Korsika ve Sicilya adalarına seferler düzenlemiş ve o zamanlar Osmanlı müttefiki olan Fransız devleti adına topraklar kazanmıştır. 1554 yılı kış ayını Sakız Adasında geçiren Turgut Reis, buradan Adriyatik kıyılarına geçerek Regusa Cumhuriyeti topraklarına saldırmıştır. 1556 yılında Trablus Paşa'sı seçilen Turgut Reis ilk iş olarak buradaki savunmayı güçlendirmiş, 1558 yılında Piyale Paşa komutasındaki donanma ile birleşerek Cerbe Adasını ele geçirmiştir. 1559 yılında İtalyanların Cezayir'e yaptığı saldırıyı geri püskürten Turgut Reis, Trablus'ta çıkan yerli ayaklanmasını bastırmış ve Trablusu ele geçirmeye çalışan İspanya kralı II Felipe'nin çabasını, Cerbe deniz savaşını kazanarak boşa çıkarmıştır.
1565 yılında Kanuni Sultan Süleyman, Malta kuşatmasında Piyale Paşa komutasındaki donanmaya katılmasını isteyince, mayıs ayında 1600 askeri ile birlikte Malta'ya çıkar, St. Elmo kalesi kuşatmasında kaleden atılan bir topla ağır yaralanan Turgut Reis, bir hafta sonra hayatını kaybetmiştir. Bu kusatma başarısızlıkla sonuçlanırken, Cenazesi Kılıç Ali Reis tarafından Trablusa götürülmüş ve orada toprağa verilmiştir.
Kendisine takılan Dragut lakabı, Hiristiyan topraklarına yaptığı saldırıların etkisini ejderha'ya (dragon) benzeten Güney Avrupalılar tarafından takılmıştır. Batılı kaynaklarda kendisinden, Dragut Rais olarak bahsedilmektedir.
Doğduğu beldeye Turgut reis adı verilip aynı beldenin sahil kısmına, bir kadırga önünde kılıcıyla ufku gösteren bir anıtı dikilmiştir.
Yorumlar
Yorum Gönder