ANADOLU TÜRK DENİZCİLİĞİNİN BAŞLANGICI
Bilindiği gibi denizcilik, insanlığı ilk çağlardan beri meşgul etmektedir. Yaşanılan yerin coğrafi konumu ve stratejik durumuna göre bazı medeniyetler denizle iç içe yaşamışlardır.
Türklerin denize yönelmesi, Anadolunun 1071 Malazgirt zaferiyle kesin olarak Türk yurdu ilan edilmesiyle olmuştur. Anadolunun stratejik yapısını en verimli şekilde Türkler kullanmıştır.
Türk denizciliğinin temelleri XI yüzyılda İzmir ve çevresinde atılmış olarak bilinse de, Türkler denizle daha evvel tanışmışlardır. Anadolu Selçuklu devletinin kurucusu olan kutalmışoğu Süleyman şah'ın, Bizans'ın elinde olan İznik'i kuşatmasıyla Türkler ilk olarak Marmara kıyılarına yerleşmışlerdir. İznik baş şehir olarak seçilmiş ve bundan sonraki dönemlerde Türk denizciliği adına önemli bir yere sahip olmuştur. Anadolu topraklarında karmaşanın devam ettiği (1078-79) yılları arasında Bizans güçlerine esir düşen Türkmen beyi caka bey, kaçarak İzmire ulaşmış ve birisi İzmir de diğeri Efes'te iki tersane kurdurarak ilk Türk donanmasını inşa ettirmistir.
Ege bölgesindeki hakimiyeti ele geçirmek için girilen koyun adaları harbi bu donanmanın zaferiyle sonuçlanarak Türklerin ilk deniz savaşı zaferi olarak tarihe geçmiştir. Daha sonra batı ön Asya Türklerinin birleşmesiyle bölge vilayetlere ayrılmış ve İzmir vilayeti deniz komutanlığı ile beraber Caka bey'e verilmiştir. Bu kararla İzmir Türk tarihinin ilk resmi deniz kuvveti ünvanını almıştır. Caka bey'in ölümü ile Türk denizciliği 300 yıl süren bir duraksama dönemine girmiştir.
1299 da, Ertuğrul oğlu Osman ufak bir kara hükümeti kurarak, gelecek 10 yıl içinde başta Gemlik, İzmit, Bursa ve çevresini ele geçirmiştir. Hemen sonrasında kuşatılan bölgelere Bizans yardımını engellemek ve Kocaeli cephesine sevkiyatı kolaylaştırmak için deniz kuvvetlerinin kurulmasına karar vermiştir. Bu görev Karamürsel beye verilmiştir. 1320 yılında Osmanlı hükümetinin ilk tersanesi olarak bilinen İzmit'te hafif filo amaçlı küçük gemiler inşa edilerek, burası deniz üssü olarak kabul edildi ve hafif filo komutanı olarak karamürsel bey görevlendirildi. Karamürsel bey ilk Türk amirali olarak bilinir.
Türk beylikleri arasında denizciliği en ileri taşıyan süphesiz Aydın Beyliğidir. Bu beylik egedeki hakimiyeti ele alarak batıda iyon denizine, kuzeyde karadenize kadar genişletmiş ve XIV yüzyılın ortalarına kadar bu bölgede kalmıştır. Umur bey'in komutasında şaşılacak derecede ilerleyen, Aydın beyliğinin denizciliği Umur beyin ölümüyle sona ermiştir.
Yıldırım Beyazıd tarafından Osmanlı topraklarına katılan Aydınoğulları beyliği, kaybedilen 1402 Ankara savaşından sonra müstakil olarak yeniden kuruldu. Beylik bir müddet Saruhanoğulları, Menteşeoğulları ve Osmanlı ile mücadele ettikten sonra 1426 tarihinde yeniden osmanlıya katıldı.
Bu dönemde Osmanlı Devleti denizin önemini anlayarak harekete geçmiş ve bu tarih Osmanlı denizciliğinin başlangıcı olarak tarihe geçmiştir.
Türklerin denize yönelmesi, Anadolunun 1071 Malazgirt zaferiyle kesin olarak Türk yurdu ilan edilmesiyle olmuştur. Anadolunun stratejik yapısını en verimli şekilde Türkler kullanmıştır.
Türk denizciliğinin temelleri XI yüzyılda İzmir ve çevresinde atılmış olarak bilinse de, Türkler denizle daha evvel tanışmışlardır. Anadolu Selçuklu devletinin kurucusu olan kutalmışoğu Süleyman şah'ın, Bizans'ın elinde olan İznik'i kuşatmasıyla Türkler ilk olarak Marmara kıyılarına yerleşmışlerdir. İznik baş şehir olarak seçilmiş ve bundan sonraki dönemlerde Türk denizciliği adına önemli bir yere sahip olmuştur. Anadolu topraklarında karmaşanın devam ettiği (1078-79) yılları arasında Bizans güçlerine esir düşen Türkmen beyi caka bey, kaçarak İzmire ulaşmış ve birisi İzmir de diğeri Efes'te iki tersane kurdurarak ilk Türk donanmasını inşa ettirmistir.
Ege bölgesindeki hakimiyeti ele geçirmek için girilen koyun adaları harbi bu donanmanın zaferiyle sonuçlanarak Türklerin ilk deniz savaşı zaferi olarak tarihe geçmiştir. Daha sonra batı ön Asya Türklerinin birleşmesiyle bölge vilayetlere ayrılmış ve İzmir vilayeti deniz komutanlığı ile beraber Caka bey'e verilmiştir. Bu kararla İzmir Türk tarihinin ilk resmi deniz kuvveti ünvanını almıştır. Caka bey'in ölümü ile Türk denizciliği 300 yıl süren bir duraksama dönemine girmiştir.
1299 da, Ertuğrul oğlu Osman ufak bir kara hükümeti kurarak, gelecek 10 yıl içinde başta Gemlik, İzmit, Bursa ve çevresini ele geçirmiştir. Hemen sonrasında kuşatılan bölgelere Bizans yardımını engellemek ve Kocaeli cephesine sevkiyatı kolaylaştırmak için deniz kuvvetlerinin kurulmasına karar vermiştir. Bu görev Karamürsel beye verilmiştir. 1320 yılında Osmanlı hükümetinin ilk tersanesi olarak bilinen İzmit'te hafif filo amaçlı küçük gemiler inşa edilerek, burası deniz üssü olarak kabul edildi ve hafif filo komutanı olarak karamürsel bey görevlendirildi. Karamürsel bey ilk Türk amirali olarak bilinir.
Türk beylikleri arasında denizciliği en ileri taşıyan süphesiz Aydın Beyliğidir. Bu beylik egedeki hakimiyeti ele alarak batıda iyon denizine, kuzeyde karadenize kadar genişletmiş ve XIV yüzyılın ortalarına kadar bu bölgede kalmıştır. Umur bey'in komutasında şaşılacak derecede ilerleyen, Aydın beyliğinin denizciliği Umur beyin ölümüyle sona ermiştir.
Yıldırım Beyazıd tarafından Osmanlı topraklarına katılan Aydınoğulları beyliği, kaybedilen 1402 Ankara savaşından sonra müstakil olarak yeniden kuruldu. Beylik bir müddet Saruhanoğulları, Menteşeoğulları ve Osmanlı ile mücadele ettikten sonra 1426 tarihinde yeniden osmanlıya katıldı.
Bu dönemde Osmanlı Devleti denizin önemini anlayarak harekete geçmiş ve bu tarih Osmanlı denizciliğinin başlangıcı olarak tarihe geçmiştir.
Yorumlar
Yorum Gönder