YANAŞMA VE AVARA OLMA
Yanaşma ve Avara Olma
Bu
konu denizciliğe yeni başlayan her kişinin en çok çekindiği konulardan birisi olarak
bilinmektedir. Unutmamak gerekir ki bir kişinin tekneye çıktığı anda denizciliği
öğrenme imkanı yoktur. Her konunun mutlaka bir acemilik ve tecrübe süreci vardır. Çekinmek ve başarısız olma korkusu ile hareket etmek yanlış ve gereksiz bir davranış olacaktır.
Bu konu ve diğer tüm konularda eğitim aldığınız kişinin davranışları da oldukça önemlidir. Eğitimi veren kişi sağladığı uygun ve güvenli ortamda kursiyerin yanaşma ve avara olmasına yardımcı olmalı ve üzerindeki stresi iyi yönetmelidir. Panik halinde bağırarak, yanlış yapılan manevralara sert çıkışlar yerine gerekli müdahaleyi yaparak manevrayı tekrarlatmalıdır. Yanaşma ve avara olma manevraları rüzgarın şiddetine göre değişiklik gösterdikleri için çeşitli havalarda tekrarlanarak uygulanmalıdır.
Tam tersi düşünülse de yelkenli bir tekneyi marina liman vb. yerlere yanaştırmak veya avara etmek büyük bir yolcu veya kargo gemisini yanaştırmaktan daha zordur. Bunun sebebi rüzgarın etkisidir. Rüzgar dev bir gemiyi mi yoksa bir yelkenli bir tekneyi mi daha fazla etkiler sorusunu sorduğunuzda olay netleşecektir. Çekinmek ve konunun bilincini tam kavrayamamak yanaşma esnasında panik yapmanıza sebep olacaktır. Teknemizi tanımak, rüzgardan nasıl etkilendiğini bilmek, ekipmanımızı eksiksiz, çalışır ve hazır durumda bulundurmak yanaşma ve avara olmak için yapacağımız manevraları kolaylaştıracaktır.
Bu konu ve diğer tüm konularda eğitim aldığınız kişinin davranışları da oldukça önemlidir. Eğitimi veren kişi sağladığı uygun ve güvenli ortamda kursiyerin yanaşma ve avara olmasına yardımcı olmalı ve üzerindeki stresi iyi yönetmelidir. Panik halinde bağırarak, yanlış yapılan manevralara sert çıkışlar yerine gerekli müdahaleyi yaparak manevrayı tekrarlatmalıdır. Yanaşma ve avara olma manevraları rüzgarın şiddetine göre değişiklik gösterdikleri için çeşitli havalarda tekrarlanarak uygulanmalıdır.
Tam tersi düşünülse de yelkenli bir tekneyi marina liman vb. yerlere yanaştırmak veya avara etmek büyük bir yolcu veya kargo gemisini yanaştırmaktan daha zordur. Bunun sebebi rüzgarın etkisidir. Rüzgar dev bir gemiyi mi yoksa bir yelkenli bir tekneyi mi daha fazla etkiler sorusunu sorduğunuzda olay netleşecektir. Çekinmek ve konunun bilincini tam kavrayamamak yanaşma esnasında panik yapmanıza sebep olacaktır. Teknemizi tanımak, rüzgardan nasıl etkilendiğini bilmek, ekipmanımızı eksiksiz, çalışır ve hazır durumda bulundurmak yanaşma ve avara olmak için yapacağımız manevraları kolaylaştıracaktır.
Diğer
bir sorun daha deneyimli kişilerin acemi kişilere olan yanlış davranışlarıdır. Yeni yeni
tecrübe edinen bir kişinin iskeleye yanaşma çabasına ortak olmak yerine teknede
oturup yaptığı yanlışları eleştirmek ve uzaktan bağırarak fikir vermek zannedildiği gibi faydalı olmanın dışında tekne kaptanının konsantresini bozarak daha büyük hatalar yapmasına sebep olacak ve cesaretini kıracaktır. Denizciliğini geliştirmeye çalışan kişinin de bunlara çok
takılmaması gerekir. Yani iskeleye yaklaşırken insanlar nasıl iyi yanaştığımızı görsünler
düşüncesine değil rüzgarın tekneyi nasıl etkileyeceğine odaklanmalıyız. Göreceğiz ki rüzgara odaklandığımızda en kolay ve sorunsuz şekilde yanaşıp avara olacağız.
İskeleden yardım almaktan çekinmemeliyiz. Bu işimizi oldukça fazla kolaylaştıracaktır.
Şimdi sırasıyla teknemizin yanaşma ve avara olma esnasında etkilendiği unsurlara ve kaptan hareketlerine değineceğiz.
Şimdi sırasıyla teknemizin yanaşma ve avara olma esnasında etkilendiği unsurlara ve kaptan hareketlerine değineceğiz.
Rüzgar Etkisi
Yanaşma
ayrılmanın en temel etki unsuru rüzgardır. Hızı düşük olan tekne dümenin dümen hareketlerine vereceği tepki normal seyir hızlarından daha düşük olacaktır. Buna bir de rüzgarın etkisi eklenince tekneye
istediğiniz manevrayı yaptırmak zorlaşacaktır.
Diğer
teknelere nazaran yelkenli tekneler yapılış amaçlarından
dolayı rüzgardan oldukça fazla
etkilenirler. Gövdeleri en düşük rüzgarlarda dahi yol
alabilecekleri uygunlukta tasarlanırlar. Bir de bu etkiyi daha da arttıran
direğimiz mevcuttur. Direk şiddetli esen rüzgarlarda düşünüldüğünden daha fazla
rüzgar tutar ve teknenin normalden daha hızlı sürüklenmesine sebep olur.
Rüzgarın
tüm bu etkileri mutlaka karşılaşacağımız etkilerdir. Bu etkilerin karşılığında
yapacağımız hazırlık, yardım talebi ve uygun yanaşma planı işimizi
kolaylaştıracaktır. Özellikle yardım talebinden çekinmemeliyiz. Ne kadar iyi
denizci olduğunuz elbette yanaşmanızdan ayrılmanızdan da belli olur fakat ortada
risk almamak kadar kaçınılmaz bir gerçek mevcuttur. İşimizi kolaylaştıralım
insanları ve ekipmanları riske atmayalım.
Rüzgarın
aşırı şiddetli olduğu zamanlarda mutlaka yanaşmamız gerekiyorsa marinanın daha kolay yanaşabileceğiniz yakıt
iskelesi vb. yerlerini tercih edebiliriz.
Pervane Etkisi
Her teknede belirli miktarlarda
oluşan pervane etkisi daha çok tornistan yola geçtiğimizde
ortaya çıkmaktadır. Tornistan yola geçildiğinde pervane
suyu teknenin pruvasına doğru iterken dönüş yönüne doğru da bir miktar su iter.
Dönüş yönüne doğru ittiği bu su miktarı teknenin kıçını pervane dönüş yönüne doğru ittirir. Yani pervanemizin
tornistanda hangi yöne döndüğünü bilmemiz tornistan yola geçtiğinizde dümen
tutarak bu etkiyi azaltabilmemize olanak
sağlar.
Pervane
etkisini en aza indirmenin yolu tornistan gidilecek mesafenin biraz uzun
bırakılması ve ileri yoldan tornistan yola geçerken birden aşırı ve sürekli
devirlerden kaçınılması olacaktır. Pervane tornistan yola alındığında kısa kısa
yüksek devirler verilerek teknenin önce tornistan yolda akmaya başlaması
beklenir ve düşük hızda devam edilir. Tornistan mesafesinin uzun bırakılması
teknenin tornistanda dümen dinlemesini kolaylaştıracaktır. Bazı yanaşma sahası içlerinde bu manevrayı yapacak saha bulunmadığından marinaya tornistan yolda girmeniz gerekebilir. Kullandığımız teknenin pervane etkisine göre karar vermeliyiz. Omurga salmalı teknelerde tornistan yolda dümen dinleme kapasitesi daha düşüktür.
Yanaşma Kararı
Yanaşma
kararı yanaşılacak liman, marina veya iskele alanına yaklaşıldığında kaptan
tarafından verilmelidir. Baştan kara, kıçtan kara
veya aborda yanaşılacaksa yanaşma manevrasına göre
hazırlık yapılacağından kararın doğru verilmesi önemlidir. İskelenin müsait
alanları, derinlik, rüzgarın yönü ve şiddeti yanaşma kararında etkili olan
hususlardır. Bu hususlar göz önüne alınarak doğru yanaşma kararı verilir ve
yapılan uygun hazırlık ile yanaşma manevrası gerçekleştirilir. Karar verilmeden
gelişi güzel yapılacak manevraların sorun çıkartma olasılığı bir hayli
yüksektir. Yanaşma sahası personeli tarafından yapılan yönlendirmelerde tekne su çekimi bildirilmelidir.
Yanaşma sahası ile Haberleşme
Bir limana, marinaya veya iskeleye yaklaştığımızda yanaşma sahasının kullandığı telsiz var ise telsizden yoksa iskeleye yaklaşarak uygun haberleşme gerçekleştirilmelidir. Liman ve marinalarda bu haberleşme telsizler kullanılarak sağlanmaktadır. Girişten önce yapacağınız anons ile gerekli bilgileri paylaşarak uygunluk durumunu tespit etmemiz gerekmektedir. Bu yanaşma sahalarında yanaşırken veya ayrılırken genelde kara ekibi tarafından müsait olma durumuna göre yönlendirme yapılır. Sözleşme yapılan marinalarda genelde teknelerin yeri sabittir. Yani seyir dönüşlerinde tekne aynı yerine yanaşır. Diğer yanaşma sahalarında saha personelinin yönlendirmesine uygun davranmak önemlidir. Yanaşma sahası personeli tarafından bize yöneltilecek, teknenin ölçüleri, kaç gün kalınacağı gibi sorulara cevap vererek, yeterli tecrübeye sahip değilsek bu durumu çekinmeden söylemeliyiz. Sonrasında Size işaret edilen yanaşma yeri derinliğinin uygun olup olmadığını sormamız gerekecektir. Saha personeli teknenize uygun olan derinlik ölçüsü hakkında bilgi sahibi olmayabilir.
Bir limana, marinaya veya iskeleye yaklaştığımızda yanaşma sahasının kullandığı telsiz var ise telsizden yoksa iskeleye yaklaşarak uygun haberleşme gerçekleştirilmelidir. Liman ve marinalarda bu haberleşme telsizler kullanılarak sağlanmaktadır. Girişten önce yapacağınız anons ile gerekli bilgileri paylaşarak uygunluk durumunu tespit etmemiz gerekmektedir. Bu yanaşma sahalarında yanaşırken veya ayrılırken genelde kara ekibi tarafından müsait olma durumuna göre yönlendirme yapılır. Sözleşme yapılan marinalarda genelde teknelerin yeri sabittir. Yani seyir dönüşlerinde tekne aynı yerine yanaşır. Diğer yanaşma sahalarında saha personelinin yönlendirmesine uygun davranmak önemlidir. Yanaşma sahası personeli tarafından bize yöneltilecek, teknenin ölçüleri, kaç gün kalınacağı gibi sorulara cevap vererek, yeterli tecrübeye sahip değilsek bu durumu çekinmeden söylemeliyiz. Sonrasında Size işaret edilen yanaşma yeri derinliğinin uygun olup olmadığını sormamız gerekecektir. Saha personeli teknenize uygun olan derinlik ölçüsü hakkında bilgi sahibi olmayabilir.
Bu haberleşmenin ardından karar verdiğimiz uygun yanaşma manevrasını uygulamaya koyarak yanaşmayı gerçekleştirmeliyiz.
Yanaşma ve Avara Olma Ekipmanları
Teknemizde
bulunan ekipmanlar arasında yanaşma ayrılma için kullanacağımız
Halat, kakıç ve
darbe emici aparatlar gibi
ekipmanlar
da yedekleriyle birlikte sağlam ve çalışır durumda bulundurulmalıdır.
Bizi
karaya bağlayan halatlar yelkeni teknelerde çok önem görmese de aslında oldukça
önem gerektiren ekipmanlardır. Bu halatlar seçilirken uygun esnekliğe ve kalınlığa sahip
yüzer halatlar tercih edilmelidir. Kalınlıkları tekne boyutuna göre değişiklik
gösteren halatların bağlanma bölgelerine ve açılarına göre aldığı isimler
mevcuttur.
Baş Palamar

Kıç Palamar
Teknenin
kıç tarafından pupasına doğru açı yapacak şekilde iskeleye verilen halata kıç
palamar denir. Teknenin ileri yönlü hareketini engellemek için iskeleye
verilir.
Baş Açmaz ( Baş Koltuk )
Teknenin
baş tarafından iskeleye dik bir açıda verilen halata baş açmaz denir. Teknenin
baş tarafının iskeleden uzaklaşmasını engellemek amacıyla iskeleye verilir.
Kıç Açmaz ( Kıç Koltuk )
Teknenin
kıç tarafından iskeleye dik bir açıda verilen halata kıç açmaz denir. Teknenin
kıç tarafının iskeleden uzaklaşmasını engellemek amacıyla iskeleye verilir.
Baş Pürmeçe
Teknenin
baş tarafından kıç tarafına doğru açı yapacak şekilde iskeleye verilen halata
baş pürmeçe denir. Teknenin ileri yönlü
hareketini engellemek amacıyla iskeleye verilir.
Kıç Pürmeçe
Teknenin
kıç tarafından baş tarafına doğru açı yapacak şekilde iskeleye verilen halata
kıç pürmece denir. Teknenin geri yönlü
hareketini engellemek amaçlı iskeleye verilir.
Usturmaça

İskeleden
veya başka bir tekneden uzatılan bir halatı, su üzerinde bulunan bir
şamandırayı veya suya düşen başka bir cismi uzaktan alabilmemize yarayan uzayıp
kısalabilen bir ekipmandır. Tekne güvertesinde hazır ve güvenli durumda bulundurulmalıdır.
Darbe Emici Aparatlar
Tekne
bir iskelede bağlı halde uzun süre kalacaksa muhtemelen olası fırtınaları
burada bağlı halde geçirecektir ve fırtına esnasında halatlar aniden gerilerek
koç boynuzlarına aşırı yük bindirecektir. Bu sorun genelde
koç boynuzunun bağlı olduğu gövdenin kırılması ve teknenin serbest kalmasıyla
sonuçlanır. Bu ani şokları ortadan kaldırmak için bağlama halatının ortasına
bir kauçuk veya yay yerleştirilir. Bu aparat ani şokları emerek koç boynuzuna
binen yükü azaltır.
Yanaşma ve Avara Olma Manevraları ve Teknikleri
Baştan Kara Olmak
Bu
yanaşma tipinde teknenin baş tarafı karaya doğru bakar. Genelde pek tercih
edilmeyen bir yanaşma biçimidir ve manevrası kolaydır. Denizciler genelde bu yanaşma
tipini teknenin havuzluk bölümünü iskeleden uzak tutarak rahatça oturabilmeleri
için uygularlar.
Yanaşma Manevrası

Ayrılma Manevrası

Rüzgar Etkisi
Rüzgar
baştan veya kıçtan esiyorsa teknenin hızına dikkat etmeniz yeterli olacaktır.
Baştan esiyorsa biraz daha yol vermek gerekirken kıçtan esiyorsa daha yavaş
yolda ilerlemek gerekir. Rüzgarın boradan estiği durumlarda rüzgar altına
düşmemek için teknenin normalden biraz hızlı olması sağlanır ve rüzgar üstüne
doğru bir yay çizilerek yanaşılır. Ayrılırken rüzgar şiddetinin fazla olması
durumunda iki tekne arasına yanaşmış durumdaysak normalden daha yüksek bir
hızda tornistan yolla ayrılmak gerekir.
Kıçtan Kara Olmak
Bu
yanaşma tipinde ise teknenin kıç tarafı karaya doğru bakar. En çok kullanılan
yanaşma tipidir tekneye girip çıkmak açısından da en elverişli yanaşma
yöntemidir
Bu
manevrayı zorlaştıran etken tornistan yolda yanaşmaktır.
Yanaşma Manevrası

palamar
halatı iskeleye verilir. Ardından alınan tonoz halatı baş tarafa taşınarak
denizden gelen kısmı çekilir ve koç boynuzuna volta bağı ile sabitlenir. Ardından rüzgar altı palamar halatı da verilerek tornistan yol ile tonoz gerginleştirilir ve kıç palamarların boşu
alınarak yanaşma tamamlanır.
Ayrılma Manevrası

tonoz
halatı bırakılmalı ve batmasının
ardından ayrılma manevrasına başlanmalıdır. Fakat rüzgar bordalardan esiyorsa
rüzgar altı kıç palamar laçka
edilerek tekneye alınmalıdır. Rüzgarın şiddetine göre dümen rüzgar üstüne
alabanda edilerek ileri yol verilmelidir. Teknenin pruvası gözlemlendiğinde
rüzgar üstüne doğru hareket edecektir. Yapılan bu manevranın sonucunda tonoz
halatı bırakılsa bile rüzgar teknenin baş tarafını rüzgar altına doğru
sürükleyemeyecektir. Rüzgar
şiddetine göre ileri yolda devir arttırılarak teknenin baş tarafı rüzgar
üstünde tutulmalıdır. Tonoz halatının bırakılmasının ardından batması
beklenmeli ve ardından rüzgar üstü kıç
palamar koç boynuzundan laçka edilerek ayrılma manevrası
gerçekleştirilmelidir.
Rüzgar Etkisi
Kıçtan
kara yanaşmada rüzgar etkisi baştan kara yanaşma ile aynıdır. Tek değişen
kıçtan estiğinde hızın arttırılması baştan estiğinde hızın azaltılmasıdır. Sert
havalarda iki tekne arasına yanaşmak boş iskeleye yanaşmaktan daha kolaydır.
Ayrılırken rüzgar etkisi boş bir iskelede bizi çok etkilemeyecektir. Fakat
rüzgar altında bir tekne bulunuyorsa bu ayrılmayı zorlaştıracaktır. Tekneyi
rüzgar altına doğru iten rüzgara karşı yukarıda anlatılan ayrılma manevrası
gerçekleştirilmelidir.
Aborda Olmak
Bir
iskeleye veya başka bir tekneye her hangi bir bordadan yanaşmaya aborda olmak
denir. Diğer yanaşma tiplerine göre daha kolaydır. Özellikle sert havalarda
daha kolay ve güvenli yanaşmanıza olanak sağlar.
Yanaşma Manevrası
Limanla
haberleşme sağlanır. Usturmaçalar önceden hazırlanır. Yanaşılacak bordaya karar
verildikten sonra biri baş tarafta diğeri kıç tarafta yanaşılacak bordada
olacak şekilde iki palamar halatı hazırlanır. İskeleye baş taraftan
yaklaşılarak çeyrek tekne boyu kaldığında dümen yanaşılacak iskelenin aksi yönüne basılarak
tekne iskeleye paralel hale getirilir bu sırada baş palamar halatı iskeleye
atılır fakat voltaya hazır halde boşta tutulur. Tekne iskeleye paralel hale geldiğinde kıç palamar
halatı da atılarak tekne iskeleye yanaştırılır. Bu yanaşma tipinde usturmaçalar
yerlerine bağlanırken iskelenin yüksekliğine dikkat edilmelidir. Usturmaçalar
yüksek veya alçak kalırsa iskele tekne gövdesine zarar verecektir. Bağlama
tamamlandıktan sonra bir koltuk halatı ile teknenin ileri geri yönlü hareketi
de kontrol altına alınır. Önce verilen baş palamar halatının geri alınır alınmaz çekilmesi teknenin baş tarafının iskeleye yapışmasına sebep olacaktır.
Ayrılma Manevrası

Eğer
pruvamızda ve pupamızda tekne var pupamız müsait ise fakat rüzgar denizden esiyor ve
teknenin iskeleden ayrılmasını zorlaştırıyorsa bu manevra tekniği uygulanarak
ayrılma gerçekleştirilebilir. Rüzgarın şiddetine göre teknenin kıçını açmak
için daha fazla ileri yol verilebilir ve kıç yeterli mesafe uzaklaştığında daha
hızlı tornistan yol ile ayrılmak gerekir. Burada baş taraftaki palamar halatını
kontrol eden kişi hızlı olmalı ve tornistan komutu geldiğinde halatı hızlı
şekilde laçka etmelidir.
Rüzgar Etkisi
Bu
yanaşma ve ayrılma tipinde rüzgar tıpkı diğer yanaşma ayrılma manevralarındaki
gibi avantaj ve dezavantaj sağlayabilmektedir. baştan veya kıçtan esiyorsa
yanaşmayı ve ayrılmayı çok etkilemez. Fakat iskeleden denize doğru esiyorsa
yanaşmayı denizden iskeleye doğru esiyorsa ayrılmayı oldukça fazla etkiler. Bu sebeple
iskeleden denize estiğinde tekneyi iskeleden uzaklaştıracağı için daha dik bir
açı ile iskeleye yaklaşıp palamar halatlarını düzgünce tek seferde atmalıyız.
Rüzgar iskeleden denize doğru estiği durumda iskeleden ayrılmak oldukça
basitleşir. Palamarları çözmek teknenin iskeleden ayrılması için yeterli
olacaktır.
Tam
tersi yönden denizden iskeleye esiyorsa yanaşmak kolay olacaktır. Usturmaçaları
doğru yerleştirip iskeleye daha paralel bir açıyla yaklaşmalıyız. Rüzgar
tekneyi iskeleye yaslayacaktır. Bu yanaşma tekniği rüzgarın şiddetine göre ufak bir çarpma
hissi yaratabilir o yüzden usturmaçalar iskele yüksekliğine göre ayarlanmış
olmalıdır. Ayrılma manevrası ise rüzgarın şiddetine göre zorluk gösterir. Aşırı
sert havalarda ayrılmamak daha mantıklı olacaktır. Normal bir rüzgar şiddetinde
teknenin kıçını açmak için yaptığımız manevra ayrılma için yeterli olacaktır.
Şamandıraya Bağlanma
Bağlanma
deniz yüzeyindeki bir şamandıraya yapılacaksa baş tarafta bir halat hazırlanır.
Şamandıraya rüzgar karşıdan esecek şekilde yaklaşılır ve kakıç yardımı ile
şamandıra yakalanarak bir ucu koç boynuzuna voltalanmış halat şamandıranın
radanzasından geçirilerek diğer bordadaki koç boynuzuna voltalanır ve bağlanma
tamamlanır. Şamandıranın tekneyi tutacak kapasiteye sahip olup olmadığını test
için tornistan yolda denenerek tarayıp taramadığı kontrol edilir. Ayrılırken baş halatı laçka edilerek tekneye alınır.
Baş Pervanesi Kullanımı
Yanaşma ve Avara olma başlığı altında uygulanan tüm manevralarda baş pervanesi kullanılması uygundur. Tonoz halatının baştan alındığı durumlarda tonoz halatının suya salya edilen kısmını baş pervanesi tüneline girmesine dikkat edilmelidir. Yanaşma ve avara olma manevraların tümünde teknenin baş tarafını kontrol altında tutmak için kullanılabilir. Yüksek rüzgar şiddetlerinde kullanıldığında etki etmediği görülürse zorlamaktan kaçınılmalıdır. Uzun süreli zorlamalarda motorlarının zarar görme ihtimalleri vardır.
Yanaşma Ayrılmada acil durum
Yanaşacağımız
sahaya yaklaşmadan önce yapacağımız haberleşme, ve hazırlık, güvenli bir yanaşma
için yeterli olsa da beklenmeyen acil durumlar ile karşılaşılabilir. Motorun
stop etmesi, pervaneye halat dolanması, diğer bir tekne ile çatışma vb.
sorunlar çıkabilir. Liman görevlileri bu gibi durumlarda en iyi çözümü sunar.
Teknenizi yedekleyerek sürüklenmenizi engeller ve yanaşmanıza yardımcı olur.
Mutlaka liman personelinden yardım talep edelim. Bunun dışında yanaşma sahası
içindeki hızımızı saha içerisindeki hız sınırına uygun seviyede tutmalıyız.
Yani düşük hızda motorunuz stop etse bile sürüklenerek bir başka tekneye veya
iskeleye yaslanıp kalırız. Geçen sürüklenme süresinde gerekli tedbiri alarak
teknemizin ve ekibin zarar görmesini engelleriz. Seyir hızımızın yüksek olması
müdahale vaktimizi kısıtlayacak ve hasar oluşmasına sebep olacaktır.
Sakin ve hazırlıklı olun...
Yorumlar
Yorum Gönder