TOPLU CAN KURTARMA ARAÇLARI, CAN SALI

     
     TOPLU CAN KURTARMA ARAÇLARI

     Geminin terk edilmesi durumunda gemiden ayrılmak için kullanılan, motorlu veya motorsuz, katı veya şişme deniz aracıdır.

    CAN SALI

    Can salı gemiyi terk etmek için kullanılan motorsuz deniz aracıdır. Yük gemilerinde ikinci derece kurtarma aracı olarak tanımlanır ve filikaların denize indirilememesi durumunda kullanılır. Eski model katı can sallarının kullanımı yasaklanarak yerini otomatik şişebilen can sallarına bırakmıştır. Şişme bir can salı normal olarak bir muhafaza içerisinde katlanmış durumda bulunur. Acil durumda muhafaza içinde bulunan tüp ile otomatik olarak şişirilerek kullanıma hazır hale gelir.
    Solas kurallarına göre üretilen can salları 6 ile 25 kişi arasında taşıma kapasitelerine sahiptir. Özel yatlar için 4 kişilik can salları üretildiği gibi büyük yolcu gemileri için 35-40 kişi kapasiteli olanları da bulunmaktadır.

   Salı şişirmek

   Salı şişirmek için zehirli ve yanıcı olmayan 450 kat genişleme kapasitesine sahip olan karbondioksit gazı kullanılır. Salın içinde şişmesini sağlayan karbondioksit tüpü ile kazazedelerin ihtiyacı olan malzemeler bulunmaktadır. Can salı muhafazası ile denize atılarak, salı şişirecek olan karbondioksit tüpünün patlaması için tetiği çeken salvo ( halat ) çekilerek can salı şişirilir. Salın şişme işlemi 18-20 derece sıcaklıkta 1 dakika 30 derecede ise 3 dakika zaman alacaktır. Can salının tabanı su geçirmez ve ısı yalıtkanlı şekilde üretilmiştir. Şişirme sırarsında aşırı basınçtan zarar görmemesi için tahliye vanaları ile donatılmıştır. Şayet olası bir hasarda birbirinden bağımsız olan iki bölmeden bir tanesi hasar görse bile, can salının yüzdürme kapasitesi kişi sayısını yüzdürmeye yeterli olacaktır. Gerektiğinde sal manuel olarak da şişirilebilecekşekilde üretilmiştir.

    Can salının özellikleri

• Tekneden denize atıldığında düz olarak şişme özelliğini taşıyacaktır.
• Tüp patladıktan sonra 15 derece hava sıcaklığında 30-40 saniye süre içinde sal şişecektir.
• Dalgalı bir denizde salın ters şişen sal tek kişi tarafından kolayca düzeltilebilecektir.
• Tamamen şişmiş durumda çadırı gergin halde hazır bulunacaktır.
• Tam yüklü kapasitede 3 mil süratle yedekte çekilecek dengeye sahip olacaktır.

     Can salının teferruatı

• Can salının hem kendisi hem de  içindeki ilk yardım malzemeleri ağır deniz şartlarına dayanabilecek nitelikte su geçirmez bir kabın içinde olacaktır.
• Can salının içerisinde en az 12 saat devamlı yanan, el ile kontrol edilebilen, can salı şiştiğinde otomatik olarak yanan ve ilk yardım malzemelerinin kılavuzlarını okumaya yeterli bir işık bulunur.   
• Can salının tepesinde can salı şiştiğinde yanan, en az 12 saat, açık atmosferde 2 milden görünen bir ışık bulunur. bu ışık elektrik pili veya kuru kimyasal pil ile çalışır ve deniz suyu ile devreye girer.
• Can salının içerisinde çekilince çapariz çıkarmayacak 36 metre uzunluğunda bir (halat) bulunur.

       Can salının üzerinde olması gereken yazılar

• Yapımcı firma veya ticari markası.
• Seri numarası.
• Kaç kişilik olduğu.
• Yapılmış olan son bakım tarihi.
• Kaç metrelik parimaya (halat) sahip olduğu.
• Su hattından itibaren borda yüksekliği, denize atılma yüksekliği, tüpü tetikleyecek halatın uzunluğuna göre.
• Can salının denize atılmasını gösteren basit bir şema.
• Ait olduğu geminin adı ve bağlama limanı.
• Can salının içindeki ilk yardım malzemesinin cinsi ve solas yazısı.

     Can salında bulunması gereken malzemeler.

1. Sağlık malzemeleri

• İlk yardım seti, kullandıktan sonra su geçirmez bir kabın içinde muhafaza edilir.
• Deniz tutmasına karşı kişi başına 6 dozluk ilaç ve bir deniz tutma torbası bulunur.

   2.  Yaşamı idame ettirmeye yönelik malzemeler

• Sünger: Biri sal tabanında biriken suyu temizlemek, diğeri yoğunlaşma suyunu toplamak için kullanılır.
• Çamçak: Can salının içine giren suyu dışarıya boşaltmak için kullanılır.
• Teneke kutu açacağı: Teneke kutuları açmaya yarayan uçları olan emniyetli çakılar bu iş için uygundur.
• Yiyecek: Can salında bulunan kişi başına 10 bin kilo kalori değerinde yiyecek bulunur. Yiyecekler hava geçirmez paketler içinde bulunmalıdır.
• Su: Can salında bulunan kişi başına 1,5 litre su alabilecek kap bulunmalıdır. Bu kaplar su geçirmez olacaktır. Bu su miktarının 0,5 litre'sinin yerine deniz suyundan tatlı su elde edilebilen tuz ayırma aleti konulabilir.
• Balık oltası.
• Üzerinde derece bulunan paslanmaz su içme kabı.
• Kullanma kılavuzu:Denizde sağ kalmak için yapılması gerekenleri içeren bir kitap bulunur.
• Derhal yapıması gerekenler için talimat.
• Tulum: Can salında bulunan kişi sayısının % 10 una eşit ısı koruyucu tulum.

   3. Can salının kullanımı için gerekli malzeme ve teferruatlar

• Yüzer kürek.
• Deniz demiri: İçi dışına dönmeyen tipte olmalıdır. Halatının iki ucunda da fırdöndü olmasına dikkat edilmelidir. Deniz demiri can salının rüzgar ve akıntıda sürüklenmesini engeller.
• Tamir takımı: Delinme ve yırtılmalara karşı tamir için kullanılabilecek bir tamir takımı bulunur.
• Şişirme pompası: Can salındaki hava basıncına takviye yapma amaçlı kullanmak için bir şişirme pompası bulunur.
• Çakı: Can salının girişinde dış kısımda parimanın bağlandığı mapaya yakın bir yerde bulunan bir cepte salvolu, kendiliğinden açılıp kapanmayan bir çakı bulunur. ( herkes sala bindikten sonra parima halatını kesmek için kullanılır.

    4. Başkaları tarafından bulunmaya yönelik malzemeler

• Paraşüt fişeği
• El maytabı
• Yüzer duman işareti
• Radar reflektörü
• İşaret aynası
• Düdük veya ses işaret aleti
• Su geçirmez el feneri
• Can kurtarma işaretleri kartı

    5. Kurtarmaya yönelik malzemeler

• Kurtarma halkası: Can salının etrafındaki insanları sala çekebilmek için. 30 metreden az olmayan yüzer bir halatla birlikte bulunur.